Bolu Kent Konseyi ‘Kent Kültürü ve Tarihi Çalışma Grubu’ tarafından düzenlenen konferansın 2’ncisi 24 Aralık’ta gerçekleştirildi. Bolu Belediyesi Necip Fazıl Kültür Merkezi’nin Salonu’nda gerçekleşen konferansa konuşmacı olarak emekli asker ve yazar Süleyman Duman katıldı. Duman, katılımcılara Milli Mücadele Döneminde Adapazarı Hendek Düzce Bolu isyanları sonrası yaşananları anlatırken, Bolunun isyan etmediğini Düzce’den gelen hilafet yanlısı isyancılar tarafından ele geçirildiğini, Bolu’nun kurtarılmasını ve Bolu’da kurulan 4. Mürettep Tümen ve Şehit Miralay Nazım Bey’in hikayesine dair az bilinen gerçekleri aktardı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın ardından açılış konuşması yapan Kent Kültürü ve Tarihi Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. Adem Kara, “Bu konferansta hazırlanan metinler mutlak surette katılımcılara ışık tutacaktır. Bolu’nun tarihine ne denli katkıda bulunduğumuz anlaşılacaktır. Bugün aramızda Süleyman Duman beyefendi var. İlk kez duyacağınıza emin olduğum birçok değerli bilgileri bizimle paylaşacak. Katılan herkese çok teşekkür ediyorum.” dedi.
334 ŞEHİDİN İSMİ KUVAYİMİLLİ’YE BULVARINDA YAŞATILACAK
Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan ise, “Öncelikle emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum. Benim de yoğun ilgi duyduğum bir alan bu. Gerçekten oldukça önemli konular. Yılmaz Öztuna’nın Büyük Türkiye Tarihi kitabını da neredeyse birkaç günde bir solukta okumuş biriyim. Aşağı yukarı Türkiye’nin neresinde hangi dönemde kim egemendi. Güney Amerika, Asya ya da Avrupa’da neler oluyordu? Ne durumdaydılar… Bunları az çok bilen bir insanım. Tarih bilgisi birçok alanda da önünüzü açıyor. Bunları bilmek önemli. Bolu işgal görmemiş şehirlerden bir tanesi. Zannediyorum o yüzden Bolu’nun Kurtuluş Savaşı’ndaki yeri yeterince irdelenmemiş. Sadece Mudurnu ilçemizin Kuvayimilliye tarafını ele aldığını biliyoruz. Diğer ilçelerimizde neler olduğunu bilmiyoruz. Resmi şehitlerimizi çıkarttık. Onlarla ilgili abide yaptıracağız. 334 şehidi tespit ettik. Muhtemelen daha çoktur ancak bunlar tespit edebildiklerimizdir. Kuvayimilliye bulvarında yer alacak. Orada yürürken Kuvayimilliye’ye ait izler bulabileceği düşünebileceği o günleri araştırma isteğinin doğa bileceği bir yer haline getireceğiz” diye konuştu.
Ardından emekli asker ve yazar Süleyman Duman, katılımcılara Bolu tarihine ışık tutacak bilgiler verdi.
Bir grup arkadaşıyla birlikte Milli Mücadele döneminde bahsi geçen yerlere keşif gezisinde bulunduğunu ifade eden Süleyman Duman, adeta tarihin donup kaldığını, günümüzde hala 1919 ve 1921 yıllarından izlerin o bölgelerde kaldığını belirtti. Siperler, boş mermi kovanları, mezarlar bulunduğunu ve bunlara bizzat şahit olduklarını anlatan Duman, gerçekleştirdiği gezilerde yunan askerlerine ait olduğu belirlenen bir tüfeğe ait şarjör bulduğunu da ifade etti.
MEHMETÇİK SÜTÜNÜ İÇSİN DİYE 500 KOYUN GÖNDERDİLER!
Milli Mücadele Döneminde çoğunluğu Bolu’lu gençlerle kurulan 4. Mürettep Tümen ve Şehit Miralay Nazım Bey’in hikayesine dair az bilinen bilgileri katılımcılarla paylaşan Duman, Bolu halkının askerine karşı her zaman saygı ve hürmet içinde olduğunu belirterek, “Bolu halkının Kuvayı milliye ile hiç bir sorunu olmamıştır.
Askeri iyi karşıladılar. Düzce’den gelen isyancı asiler Bolu’yu basmış ve idareyi ellerine almışlardır. Bolu halkı kuvayı milliyeye destek olmuştur. 4. Mürettep Tümen Bolu’dan ayrıldıktan 6 ay sonra dahi Bolulular, Nazım Bey’in Tümenine 500 koyun gönderiyorlar. Sütünü Mehmetçikler içsin diye. Zaten kendi evlatları gibi görüyorlar. Nazım Bey buraya geldiği zaman 4. Tümen kurulmaya başlanıyor. Zaten son emir komuta ettiği Tümen de budur. Bu tümeninin başında iken Kütahya’da şehit düşmüştür.
İhsan İdikut anlatıyor, diyor ki:
-Nazım Bey askerlerine bir kanadı kırmızı bir kanadı yeşil, siyah saten zırhla çevrilmiş başlıklar sardırıyordu. Yeşilin manası yeşil yurdum. Kırmızının manası al kanlara boyandı. Siyahın manası da matemdeyim demekti.”
Milli Mücadele Döneminin önemli isimlerinden olan Ali Fuat Cebesoy’un ağzından dökülen bilgilerin de İdikut’unkilerle aynı olduğunu ifade eden Duman, “O günlerde Ali Fuat Cebesoy Paşanın verdiği emirde de geçiyor. Kırmızı yeşil bir renkle kendilerini arazide belli etmeye çalışmışlar. Tesadüf müdür bilemiyorum ancak Boluspor’un da renkleri aynı. Boluspor’un renklerinin de aynı olması garip bir tesadüf olmuş. Veya birisi kadirşinaslık örneği göstermiş.” şeklinde konuştu.
4. Tümen Komutanı Miralay Nazım Bey’in nasıl şehit düştüğünü anlatan Duman, şu şekilde devam etti:
“Kütahya Eskişehir Muharebeleri hiç bilinmez son derece yetim kalmış yenilgiyle sonuçlandığı için çok az kişinin bildiği ve merak ettiği muharebedir. Miralay Nazım Bey, Yunanlılarla yaşadıkları çatışmalar sırasında şehit olmuştur. Önemli bir noktaya konuşlanması gereken birlik zifiri karanlıkta yanlış yere konuşlanmış, asıl bölgenin boş olduğunu gören Yunanlılarda orada siper almışlardır. Önemli olan bu geçiş noktasını beraberindeki atlı birliklerle teftişe giden Nazım Bey, siperde olan Yunanlılar tarafından saldırıya uğramış ve şehit düşmüştür.”
Duman, yaklaşık 2 saat süren konferansın ardından katılımcıların sorularını yanıtladı. Programın kapanışında Bolu Belediye Başkanı Leyla Beykoz, Kent Konseyi Genel Sekreteri Kudret Demirez ve Grup Başkanı Doç. Dr. Adem Kara Süleyman Duman’a hediyelerini takdim etti.
Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan, Başkan Yardımcısı ve aynı zamanda Kent Konseyi Başkanı olan Leyla Beykoz, Kent Konseyi Genel Sekreteri Kudret Demirez, Kent Kültürü ve Tarihi Çalışma Grubu’nun Başkanı Doç. Dr. Adem Kara, muhtarlar, Kent Konseyi üyeleri, Bolu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri, çok sayıda vatandaş ve gazeteciler katıldı.
